Έννοιες για Αποταμιευτικά & Επενδυτικά Προγράμματα - addvalue.gr
Έννοιες Αποταμιευτικά Επενδυτικά

Βασικές Έννοιες για Αποταμιευτικά και Επενδυτικά Προγράμματα

Οι Βασικές έννοιες για Αποταμιευτικά και Επενδυτικά προγράμματα αποτελούν απαραίτητη γνώση για όσους θέλουν να διαχειριστούν σωστά τα οικονομικά τους. Η κατανόηση της διαφοράς μεταξύ αποταμίευσης και επένδυσης, καθώς και των βασικών επενδυτικών εργαλείων, μπορεί να σας βοηθήσει να πάρετε πιο ορθές αποφάσεις για το μέλλον.

Είτε προσπαθείτε να εξασφαλίσετε τα χρήματά σας, είτε να τα αυξήσετε μέσω επενδύσεων, είναι σημαντικό να γνωρίζετε πώς λειτουργούν προϊόντα όπως οι μετοχές, τα ομόλογα και τα αμοιβαία κεφάλαια. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τις θεμελιώδεις έννοιες για να κάνετε σωστό οικονομικό σχεδιασμό.

Τι είναι Αποταμίευση;

Αποταμίευση είναι η συστηματική συσσώρευση χρημάτων σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με σκοπό την επίτευξη συγκεκριμένων οικονομικών στόχων στο μέλλον.


Τι ΔΕΝ είναι Αποταμίευση

Οι μη τακτικές και απρόβλεπτες καταθέσεις χρημάτων στην τράπεζα δεν θεωρούνται αποταμίευση. Τα ποσά αυτά μπορεί να μεταβάλλονται και συχνά προορίζονται για την κάλυψη άμεσων αναγκών. Ωστόσο, για τα χρήματα αυτά η τράπεζα προσφέρει ασφάλεια.


Τι είναι Επένδυση;

Με τον όρο επένδυση εννοούμε την τοποθέτηση διαθέσιμων κεφαλαίων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με σκοπό την αποκόμιση κεφαλαιακών κερδών και εισοδήματος, ικανών να καλύψουν τις ενδεχόμενες απώλειες από τον πληθωρισμό, αλλά και τον κίνδυνο που ενέχει κάθε μορφή επένδυσης.

Οι επενδύσεις διαφοροποιούνται ως προς:

  • Απόδοση: Μπορεί να παρέχουν είτε εισόδημα, κεφαλαιακά κέρδη, είτε συνδυασμό και των δύο.
  • Κίνδυνο: Κάποιες επενδύσεις είναι χαμηλού κινδύνου και έχουν πιο σταθερή αξία, ενώ άλλες είναι υψηλού κινδύνου με έντονες διακυμάνσεις.

Τι είναι Ομόλογα;

Τα ομόλογα είναι χρηματοπιστωτικά εργαλεία χρέους που εκδίδονται από κράτη ή εταιρείες, και υπόσχονται να επιστρέψουν την ονομαστική τους αξία στη λήξη, καθώς και τόκους (κουπόνι) σε τακτά διαστήματα. Με απλά λόγια, όταν αγοράζετε ένα ομόλογο, δανείζετε τα χρήματά σας στον εκδότη αντί μέσω της τράπεζας, αλλά μέσω της κεφαλαιαγοράς.

  • Εκδότης ομολόγου: Είναι ο δανειζόμενος.
  • Επενδυτής: Είναι ο δανειστής, δηλαδή ο κάτοχος του ομολόγου.
  • Κουπόνι: Είναι οι τόκοι που λαμβάνει ο επενδυτής.

Ομόλογα: Ρίσκο και Απόδοση

Από τη στιγμή που αγοράζει κάποιος ένα ομόλογο είναι εκτεθειμένος επιπλέον του κινδύνου αθέτησης πληρωμής, και στις διακυμάνσεις της αξίας του ομολόγου που διαμορφώνεται καθημερινά στην δευτερογενή αγορά, από το ενδιαφέρον των αγοραστών και των πωλητών (εφόσον προβεί σε ρευστοποίηση)
Η καθημερινή αξία ενός ομολόγου μπορεί να είναι σημαντικά χαμηλότερη από την ονομαστική αξία, δηλαδή την υπόσχεση που έχει δώσει ο δανειζόμενος στον επενδυτή να πληρώσει στη λήξη της περιόδου
Π.χ ένα ομόλογο με ονομαστική αξία €100 υπόσχεται στον επενδυτή να πληρωθεί στη λήξη €100 (συν τα προκαθορισμένα κουπόνια)
Σε περίπτωση ρευστοποίησης στην αγορά πριν τη λήξη, είναι πιθανή η απουσία αγοραστικού ενδιαφέροντος σε τιμή €100 ( με αποτέλεσμα ο επενδυτής να πουλήσει αρκετά χαμηλότερα και να υποστεί σημαντικές ζημιές στο κεφάλαιο του


Τι είναι Μετοχές;

Μια μετοχή αντιπροσωπεύει ένα μερίδιο από το κεφάλαιο μιας Ανώνυμης Εταιρείας. Οι εταιρείες εκδίδουν μετοχές για να συγκεντρώσουν κεφάλαια.

Ο κάτοχος μιας μετοχής επωφελείται από:

  • Την είσπραξη μερισμάτων
  • Την επιστροφή κεφαλαίου
  • Κεφαλαιακά κέρδη σε περίπτωση πώλησης της μετοχής σε υψηλότερη τιμή από αυτήν της αγοράς.

Ο κάτοχος μιας μετοχής είναι, ουσιαστικά, ιδιοκτήτης μέρους της εταιρείας


Βασικά Επενδυτικά Προϊόντα:

  1. Μέσα χρηματαγοράς: Προθεσμιακές καταθέσεις, έντοκα γραμμάτια δημοσίου, repos. Πρόκειται για εργαλεία βραχυπρόθεσμων δανεισμού ή χρηματοδότησης – Μέγιστη Διάρκεια 1 έτος.
  2. Μέσα κεφαλαιαγοράς (ή κινητές αξίες) : Ομόλογα (Τίτλοι Χρέους) και Μετοχές Τίτλοι Ιδιοκτησίας) – Διάρκεια άνω του 1 έτους.
  3. Παράγωγα χρηματοπιστωτικά προϊόντα: Πρόκειται για Εργαλεία διαχείρισης κινδύνου. Είναι τα «ασφαλιστικά προϊόντα» των κεφαλαιαγορών
  4. Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕΚΑ): Αμοιβαία κεφάλαια και άλλα συναφή προϊόντα.
  5. CFD’s: Χρηματοπιστωτικές συμβάσεις επί διαφορών. Προσφέρονται μέσω διαδικτυακών πλατφορμών.
  6. Συνάλλαγμα: Εντάσσεται στις παρεπόμενες επενδυτικές υπηρεσίες.

Η Χρονική Αξία του Χρήματος

Τα χρήματα χάνουν αξία με το πέρασμα του χρόνου. Στην Ελλάδα, από το 2004 έως το 2024, η αξία του κεφαλαίου μειώθηκε κατά περίπου 35% λόγω πληθωρισμού. Έτσι, για να καλύψετε τις ίδιες ανάγκες σήμερα, χρειάζεστε περίπου 1,5 φορές τα χρήματα που χρειαζόσασταν το 2004.

Στην Ελλάδα το κεφάλαιο που είχες στο τέλος του 2004 μετά από 20 χρόνια αναλογεί στο 65% της αρχικής του αξίας, βάσει πραγματικών ιστορικών δεδομένων πληθωρισμού (χρήματα στο στρώμα). Δηλαδή, μια ανάγκη που μπορούσες να καλύψεις το 2004 με 1 μονάδα χρήματος, χρειάζεσαι περίπου 1,5 μονάδες χρήματος για να τη καλύψεις σήμερα. Με απλά λόγια, €1 το 2004 έχει γίνει €0,65 το 2024

Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλες τις χώρες ο πληθωρισμός μειώνει την αξία των χρημάτων. Στις ΗΠΑ ένας Αμερικανός, ύστερα από 20 χρόνια, θα έχει το 67% της αρχικής αξίας $1 (σε αγοραστική δύναμη), βάσει πραγματικών ιστορικών δεδομένων πληθωρισμού.

Ο οικονομικός σχεδιασμός είναι απαραίτητος έως και αναγκαίος, όχι μόνο για να καταφέρεις να διατηρήσεις την αξία των χρημάτων σου, αλλά με τα κατάλληλα εργαλεία να την πολλαπλασιάσεις για να καλύψεις στο μέλλον ακόμα μεγαλύτερες ανάγκες από τις σημερινές. Όσο καθυστερεί ο οικονομικός σχεδιασμός για το μέλλον, τόσο τα χρήματά σου τα «ροκανίζει» ο πληθωρισμός.

Σημείωση: Για τo παράδειγμα της Ελλάδας χρησιμοποιήθηκε ο ΔΤΚ της Ελλάδος και για τo παράδειγμα των ΗΠΑ χρησιμοποιήθηκε ο ΔΤΚ των ΗΠΑ US CPI YOY)


Ονομαστικά και Πραγματικά Επιτόκια

Ακόμα και αν τα χρήματα σας αυξάνονταν ονομαστικά σε μια απλή κατάθεση, η πραγματική τους αξία μπορεί να ήταν πολύ χαμηλότερη λόγω πληθωρισμού.

Αρκούν οι αποπληθωρισμένες αποδόσεις να καλύψουν το κενό;

Αν άφηνες τα χρήματά σου σε μια απλή κατάθεση (με συμφωνημένη διάρκεια έως 1 έτος προθεσμιακή) στο τέλος του2004 βάσει πραγματικών ιστορικών δεδομένων, σήμερα η πραγματική αξία των χρημάτων σου θα ήταν λίγο μεγαλύτερη από το αρχικό κεφάλαιο που είχες τοποθετήσει πριν από 20 χρόνια. Ενώ η ονομαστική αξία του λογαριασμού σου θα έχει €1,64 η πραγματική αξία είναι σημαντικά χαμηλότερη στα €1,18.
Δεν θα μπορέσεις να καλύψεις τις σημερινές ανάγκες οι οποίες θα είναι σημαντικά αυξημένες από το παρελθόν.
Συνεπώς, έχασες την ευκαιρία να πολλαπλασιάσεις τη περιουσία σου μέσω συλλογικών επενδύσεων, αφήνοντας ανεκμετάλλευτα τα χρήματά σου ενώ ο πληθωρισμός μείωνε την πραγματική τους αξία.

Σημείωση: Για τo παράδειγμα χρησιμοποιήθηκε ο ΔΤΚ της Ελλάδος επιτόκια καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια έως 1 έτος


Κίνδυνος και Απόδοση

Ο κίνδυνος και η απόδοση είναι δύο αλληλένδετες έννοιες που παίζουν κεντρικό ρόλο σε κάθε επενδυτική απόφαση. Ο κίνδυνος αναφέρεται στη πιθανότητα να χάσει κάποιος μέρος ή όλο το κεφάλαιό του, ενώ η απόδοση αναφέρεται στα κέρδη που μπορεί να αποκομίσει από μια επένδυση. Συνήθως, οι επενδύσεις με υψηλότερο κίνδυνο προσφέρουν μεγαλύτερες πιθανές αποδόσεις, ενώ οι χαμηλού κινδύνου επενδύσεις προσφέρουν πιο σταθερά αλλά μικρότερα κέρδη.

Παράδειγμα: Οι μετοχές είναι μια επένδυση υψηλού κινδύνου, καθώς η τιμή τους μπορεί να αυξομειώνεται έντονα, αλλά μπορεί να προσφέρουν υψηλά κεφαλαιακά κέρδη. Αντίθετα, τα κρατικά ομόλογα είναι χαμηλότερου κινδύνου αλλά συνήθως έχουν μικρότερες αποδόσεις.


Διαφοροποίηση

Η διαφοροποίηση είναι μια στρατηγική διαχείρισης κινδύνου, όπου τα κεφάλαια κατανέμονται σε διάφορα επενδυτικά προϊόντα ώστε να μειωθεί η έκθεση στον κίνδυνο μιας συγκεκριμένης αγοράς ή επένδυσης. Η βασική ιδέα πίσω από τη διαφοροποίηση είναι ότι, αν κάποιες επενδύσεις έχουν αρνητική απόδοση, άλλες μπορεί να έχουν θετική, εξισορροπώντας έτσι τις συνολικές επιδόσεις του χαρτοφυλακίου.

Παράδειγμα: Ένας επενδυτής που διαφοροποιεί το χαρτοφυλάκιό του μπορεί να κατανείμει τα κεφάλαιά του σε μετοχές, ομόλογα, ακίνητα και παράγωγα προϊόντα, αποφεύγοντας έτσι τον κίνδυνο να χάσει χρήματα αν μια συγκεκριμένη κατηγορία επενδύσεων υποχωρήσει.


Ρευστότητα

Η ρευστότητα αναφέρεται στην ευκολία με την οποία μπορεί κανείς να μετατρέψει μια επένδυση σε μετρητά χωρίς να χάσει σημαντική αξία. Οι επενδύσεις με υψηλή ρευστότητα, όπως οι τραπεζικές καταθέσεις ή τα έντοκα γραμμάτια, μπορούν να ρευστοποιηθούν γρήγορα, ενώ οι επενδύσεις με χαμηλή ρευστότητα, όπως τα ακίνητα ή ορισμένες μετοχές, μπορεί να απαιτούν περισσότερο χρόνο ή να πωληθούν σε χαμηλότερη τιμή.

Παράδειγμα: Ένα τραπεζικό προϊόν προθεσμιακής κατάθεσης προσφέρει υψηλή ρευστότητα καθώς μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε μετρητά χωρίς απώλειες, ενώ ένα ακίνητο μπορεί να απαιτήσει μήνες για να πωληθεί και ίσως η τελική τιμή να είναι χαμηλότερη από την αναμενόμενη.


Τι Είναι Αμοιβαίο Κεφάλαιο;

Το αμοιβαίο κεφάλαιο αποτελεί ομαδική επένδυση σε μετοχές, ομόλογα και μετρητά. Το βασικό πλεονέκτημά του είναι ότι συνδυάζει τα κεφάλαια πολλών επενδυτών, προσφέροντας μεγαλύτερη δύναμη και μειώνοντας το κόστος και τον κίνδυνο.

Το Αμοιβαίο Κεφάλαιο αποτελεί διεθνώς, εδώ και δεκαετίες, μία από τις πιο αποτελεσματικές μορφές επένδυσης. Είναι μια ομάδα περιουσίας που αποτελείται από κινητές αξίες ( όπως μετοχές, ομόλογα κοκ) και μετρητά, της οποίας τα επί μέρους στοιχεία ανήκουν εξ αδιαιρέτου σε περισσότερα πρόσωπα. Βασίζεται, δηλαδή, στην ιδέα ότι πολλοί επενδυτές, οι οποίοι έχουν την ίδια επενδυτική φιλοσοφία και κοινούς στόχους και αντί να επενδύουν τα χρήματά τους ανεξάρτητα, τα συνενώνουν δημιουργώντας ένα μεγάλο και ισχυρό κεφάλαιο, το οποίο μοιράζεται σε μερίδια ίσης αξίας.

Κάθε αμοιβαίο κεφάλαιο είναι μία δεξαμενή στην οποία μαζί με τα χρήματα που βάζεις εσύ, συγκεντρώνονται και τα χρήματα πολλών άλλων επενδυτών. Το τελικό ποσό το διαχειρίζεται μία εξειδικευμένη εταιρεία που διαθέτει έμπειρους διαχειριστές και τον απαιτούμενο εξοπλισμό.

Το βασικό πλεονέκτημα του αμοιβαίου κεφαλαίου είναι ότι ένα μεγάλο ποσό (η συνολική δεξαμενή χρημάτων του αμοιβαίου κεφαλαίου) λειτουργεί συντεταγμένα και έχει μεγαλύτερη ισχύ από μία μεμονωμένη επένδυση. Έτσι έχει τη δυνατότητα να αξιοποιεί επενδυτικές ευκαιρίες, κάτι που μόνος σου δύσκολα θα μπορούσες να κάνεις. Αποφεύγεις, επίσης, λάθη που τυχόν θα κάνεις ως μεμονωμένος επενδυτής, ενώ μειώνεται σημαντικά και το κόστος.

Βασική Ορολογία Αμοιβαίων Κεφαλαίων

  • ΑΕΔΑΚ: Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων
  • ΑΠΟΔΟΣΗ: Το αμοιβαίο κεφάλαιο δεν δίνει τόκο, αλλά κέρδος το οποίο υπολογίζεται ως η απόδοση της επένδυσης, ανάλογα με την καθαρή τιμή.
  • ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: Είναι η συνολική περιουσία του αμοιβαίου κεφαλαίου σε τρέχουσες τιμές ή με άλλα λόγια η συνολική του αξία.
  • ΚΑΘΑΡΗ ΤΙΜΗ ΜΕΡΙΔΙΟΥ: Είναι η τιμή που προκύπτει από τη διαίρεση του καθαρού ενεργητικού με τον αριθμό των μεριδίων. Η καθαρή τιμή που δημοσιεύεται καθημερινά χρησιμοποιείται για να υπολογιστεί η απόδοση της επένδυσης.
  • ΜΕΡΙΔΙΟ: Το ενεργητικό διαιρείται σε ισάξια μερίδια ή κλάσματα μεριδίων. Ανάλογα με το ύψος του ποσού που επενδύσεις αποκτάς και τα αντίστοιχα μερίδια του αμοιβαίου κεφαλαίου.
  • ΟΣΕΚΑ: Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες
  • ΣΥΜΜΕΡΙΔΙΟΥΧΟΙ: Όσοι συμμετέχουν στο ίδιο αμοιβαίο κεφάλαιο

Κατηγορίες Αμοιβαίων Κεφαλαίων

  • Διαχείρισης Διαθεσίμων – Επενδύουν σε προθεσμιακές καταθέσεις, έντοκα γραμμάτια δημοσίου, repos. Λόγω της μικρής διάρκειας (κάτω του ενός έτους) θεωρείται η κατηγορία που επιλέγουν οι πιο συντηρητικοί επενδυτές καθώς έχουν τον χαμηλότερο κίνδυνο.
  • Ομολογιακά Αμοιβαία Κεφάλαια – Επενδύουν σε κρατικά ή/και εταιρικά ομόλογα.
  • Μετοχικά Αμοιβαία Κεφάλαια – Επενδύουν σε μετοχές που διαπραγματεύονται σε χρηματιστήρια.
  • Μικτά Αμοιβαία Κεφάλαια – Επενδύουν και στις τρεις προηγούμενες κατηγορίες.
  • Fund of funds – Επενδύουν σε άλλα αμοιβαία κεφάλαια, συνήθως μεγάλων διεθνών διαχειριστών.

Δείκτες Αγορών

Στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ένας δείκτης απεικονίζει τη μεταβολή στις αξίες του συνόλου των αξιογράφων που συμμετέχουν σε αυτόν.

Παρακάτω παραθέτουμε ένα μετοχικό και έναν ομολογιακό δείκτη ευρείας διασποράς.

  • MSCI World Equity Index

Ο δείκτης MSCI World Equity Index περιέχει μετοχές που ανήκουν σε 23 αναπτυγμένες χώρες σε Ευρώπη, Αμερική και Ειρηνικό.
Απεικονίζει την απόδοση μετοχών μεγάλης και μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

Έχει μεγάλη διασπορά καθώς περιέχει 1.586 μετοχές, με την μετοχή της Apple να κατέχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα στον δείκτη με ποσοστό 3,9%

  • FTSE Russell World Government Bond Index

Ο δείκτης FTSE Russel World Government Bond Index (WGBI) αντικατοπτρίζει τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων σταθερού επιτοκίου σε τοπικό νόμισμα.

Ο δείκτης WGBI περιλαμβάνει κρατικά χρέη από περισσότερες από 20 χώρες, εκφρασμένα σε ποικίλα νομίσματα, για περισσότερα από 30 χρόνια.

Αποτελεί ένα ευρύ σημείο αναφοράς για την παγκόσμια αγορά κρατικών ομολόγων υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης.


Τι είναι το Unit Linked;

Το Unit Linked είναι ασφαλιστικό προϊόν όπου οι εισφορές τοποθετούνται σε επενδυτικές μονάδες funds.
Με το καταβληθέν ασφάλιστρο αγοράζονται επενδυτικές μονάδες (μερίδια) συγκεκριμένων επιλεγμένων funds με βάση την τιμή διάθεσής τους την κάθε δεδομένη χρονική στιγμή

Ο λογαριασμός του Ασφαλισμένου χτίζεται έτσι με τη συνεχή συσσώρευση επενδυτικών μονάδων (μεριδίων) σαν αποτέλεσμα της συστηματικής και μακροχρόνιας καταβολής ασφαλίστρου. Παράλληλα, όλες οι χρεώσεις του λογαριασμού (τυχόν κεφάλαια προστασίας διαχειριστικά έξοδα κ.λ.π .) καλύπτονται με την εξαργύρωση μέρους των μεριδίων αυτών

Με την πάροδο του επιλεγμένου χρονικού διαστήματος αποταμίευσης, ο Ασφαλισμένος μπορεί να προχωρήσει στην εξαργύρωση μέρους, ή όλων των επενδυτικών μονάδων (μεριδίων) από το συνολικό όγκο που έχει συσσωρευθεί, για να χρηματοδοτήσει τους στόχους αποταμίευσης που έχει θέσει


Συμπέρασμα

Η κατανόηση των βασικών εννοιών για αποταμιευτικά και επενδυτικά προγράμματα είναι καθοριστική για την αποτελεσματική διαχείριση των οικονομικών σας. Είτε επιλέξετε την αποταμίευση για ασφάλεια, είτε τις επενδύσεις για την αύξηση του κεφαλαίου σας, η σωστή πληροφόρηση θα σας βοηθήσει να επιτύχετε τους οικονομικούς σας στόχους. Η διαφοροποίηση μεταξύ των διαθέσιμων επιλογών, όπως μετοχές, ομόλογα και αμοιβαία κεφάλαια, μπορεί να σας προσφέρει ένα ισχυρό πλεονέκτημα. Με έναν καλά σχεδιασμένο οικονομικό προγραμματισμό, μπορείτε να εξασφαλίσετε το μέλλον σας και να προστατεύσετε τα χρήματά σας από τους κινδύνους του πληθωρισμού.

Scroll to Top